به منظور فرهنگ سازی جهت جلوگیری از آلودگی زیست محیطی اصل 50 قانون اساسی بیان داشته است: "در جمهوری اسلامی‌، حفاظت محیط زیست که نسل‌امروز و نسلهای بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته‌ باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌گردد. از این رو فعالیتهای اقتصادی وغیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن‌ ملازمه پیدا کند، ممنوع است‌."

قانون جلوگیری از آلودگی محیط زیست که در 3/2/1374 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و با توجه به اینکه شهر اراک یکی از کلان شهر های آلوده کشور محسوب میشود و با توجه به منابع آلوده کننده کارخانجات، وسایل نقلیه موتوری و خودرو ها و... تلاش مسولین ذیربط تاکنون مشکل آلودگی هوای این شهر حل نگردیده است ولیکن به نظر میرسد جهت رفع آلودگی ها نیاز به تعامل و هماهنگی همه ی ادارات ، سازمانها ، نهاد ها ، دانشگاه ها و مدارس و ... میباشد.

عمده راهکار ها به شرح ذیل میباشد:

1. مسئولین فرهنگی شهر به صورت مداوم و تدریجی شهروندان را نسبت به آگاه سازی جدی خطرات آلودگی هوا آگاه نمایند.

2. با عنایت به اینکه 50% آلودگی شهر اراک ناشی از وسایل نقلیه موتوری می باشد لازم است در سطح مدارس ، دانشگاه ها ، ادارات ، اصناف و بازار شهروندان را اقنا نماییم که کمتر از وسایل نقلیه خودرویی شخصی استفاده نماییم و بیشتر مردم از وسایل عمومی استفاده نمایند.

3. شورای شهر و شهرداری تدابیری اتخاذ نمایند با توسعه ی فضای سبز و فضا سازی فرهنگی در اماکن متعدد از طریق تلویزیون های شهری تابلو ها و ... مردم را به مشارکت در جلوگیری از آلودگی هوا تشویق و ترغیب نمایند.

4. نیروی انتظامی و پلیس راهنمایی رانندگی با اجرای طرح های محدودیت ترافیکی اقدامات سلبی در سطح شهر عملیاتی نموده و از ورود خودروهای تک سرنشین و آلوده کننده به نحو مقتضی جلوگیری نمایند .

5. دانشگاه های علوم پزشکی و بهداشت درمان تدابیری اتخاذ نمایند که به صورت نمونه ای عوارض جسمی بیماران ناشی از آلودگی هوا را به اطلاع مردم برسانند تا حداقل شهروندان باور نمایند که مضرات آلودگی هوا در سلامتی آنان اثر مستقیم دارد.

6. حوزه های علمیه ، سازمان تبلیغات ، امامان جماعت در مساجد با تنویر افکار عمومی به استناد آیات و روایات به مردم یاد آور شوند که ضرر به جسم انسان ها در شرایط امروزی توسط خودشان گناه محسوب میشود و جنبه حق الناس دارد که در این خصوص نیاز به مطالعات علمی و فقهی میباشد.

7. مدیران کارخانجات و صنایع نیز با استاندارد سازی فعالیت ها و تجهیزات خود به کاهش آلودگی شهر اراک کمک نمایند.

8. شورای شهر و شهرداری تدابیری اتخاذ نمایند تا علاوه بر افزایش وسایل نقلیه عمومی پاک نسبت به نوسازی و از رده خارج کردن وسایل نقلیه عمومی آلاینده از جمله اتوبوس های واحد و تاکسی های فرسوده در کاهش آلودگی گامی موثر بردارند.

9. مسئولین راهنمایی و رانندگی با کاهش مسیر شهروندان از جمله باز کردن دور برگردان ها و زمان چراغ های قرمز و استفاده از سامانه هوشمند چراغ ها نسبت به کم کردن تردد اتومبیل ها در سطح شهر به سریع رسیدن و کم کردن ترافیک شهری کمک نمایند.

10. سازمان های ذیربط تدابیری اتخاذ نمایند تا با تشکیل سمن های مردم نهاد فرهنگسازی استفاده از دوچرخه را حتی با در اختیار قراردادن دوچرخه های رایگان به شهروندان ارایه نمایند.

رضا شعبانی